Trung Quốc hiện áp dụng các quy định kiểm dịch nghiêm ngặt với sầu riêng nhập khẩu. Mỗi lô hàng đều phải được kiểm tra 100%, kèm theo giấy chứng nhận không chứa các chất cấm, đặc biệt là kim loại nặng như Cadimi và các chất nhuộm độc hại như chất vàng O.
Để kiểm soát chất lượng Sầu Riêng ngay tại vườn, Việt Nam định hướng xây dựng bản đồ Cadimi trên các vùng trồng sầu riêng, coi đây là giải pháp trọng tâm nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường nhập khẩu và giữ vững đà tăng trưởng xuất khẩu bền vững.
(2).jpg)
Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt khẳng định, đây là điều kiện tiên quyết để sầu riêng Việt Nam không chỉ trụ vững tại Trung Quốc mà còn chinh phục các thị trường cao cấp như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc
Triển khai trước ở những vùng trọng điểm
Cadimi là kim loại nặng có thể tồn tại lâu dài trong đất, nước tưới, phân bón. Nếu tích lũy quá mức, cây trồng sẽ hấp thụ và tồn dư trong trái, gây mất an toàn thực phẩm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín xuất khẩu. Thời gian qua, một số lô sầu riêng của Việt Nam bị phía Trung Quốc phát hiện tồn dư hàm lượng kim loại nặng, dẫn đến cảnh báo, làm gián đoạn giao thương và gây thiệt hại cho nông dân, doanh nghiệp.
Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt cho biết, bản đồ Cadimi sẽ được xây dựng từ việc lấy mẫu đất, nước tưới và phân bón trên diện rộng ở các vùng trồng, phân tích tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn, sau đó tổng hợp dữ liệu để xác định “điểm nóng” ô nhiễm. Toàn bộ kết quả sẽ được số hóa, tích hợp vào hệ thống quản lý vùng trồng, giúp cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân dễ dàng truy cập và chủ động phòng ngừa rủi ro.
Tại nhiều quốc gia xuất khẩu trái cây lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc, bản đồ đất nông nghiệp tích hợp thông tin về dinh dưỡng, kim loại nặng và chất tồn dư đã trở thành công cụ quản lý rủi ro hiệu quả. Ở Đông Nam Á, Thái Lan, nước có sản lượng sầu riêng xuất khẩu hàng đầu, đã triển khai hệ thống giám sát đất nông nghiệp từ nhiều năm trước tại các tỉnh trọng điểm như Chanthaburi, Rayong và Trat.
Cơ quan quản lý Thái Lan định kỳ lấy mẫu đất, nước, phân bón để kiểm tra hàm lượng kim loại nặng, lập bản đồ số công khai cho doanh nghiệp và nông dân truy cập. Với những vùng có nguy cơ cao, họ áp dụng “cách ly kỹ thuật”, chỉ cho phép xuất khẩu khi sản phẩm đạt chuẩn an toàn thực phẩm. Chính sách này đã giúp Thái Lan giảm thiểu rủi ro bị trả hàng và duy trì nguồn cung ổn định cho thị trường quốc tế.
“Việc lập bản đồ Cadimi không chỉ để quản lý chặt chất lượng từ gốc mà còn giúp ngành sầu riêng chủ động đáp ứng các tiêu chuẩn mới của thị trường, hạn chế tối đa nguy cơ bị cảnh báo kỹ thuật,” ông Huỳnh Tấn Đạt nhấn mạnh.
Theo kế hoạch, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ khảo sát trước ở các vùng trồng sầu riêng trọng điểm. Qua quan sát, khu vực miền Đông Nam bộ và Tây Nguyên chưa ghi nhận nhiều cảnh báo, nên dữ liệu sẽ được tập trung thu thập tại một số vùng còn lại, chẳng hạn Đồng bằng sông Cửu Long. Sau khi hoàn thiện, hệ thống bản đồ sẽ được mở rộng và cập nhật thường xuyên.
Song song với lập bản đồ Cadimi, các mô hình cải tạo đất nhằm giảm hàm lượng kim loại nặng sẽ được áp dụng, như sử dụng phân bón hữu cơ, bổ sung vôi để nâng pH đất, hoặc áp dụng chế phẩm sinh học giúp hạn chế cây hấp thụ Cadimi. Giải pháp này sẽ gắn liền với quy hoạch lại vùng trồng, đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều và an toàn từ khâu sản xuất đến xuất khẩu.
